Nerden
LakapAbdülhak Hamit Tarhan (1852-1937)
2
Ocak 1852�de İstanbul�da doğdu. Hekimbaşı Abdülhak Molla'nın torunu,
tanınmış tarihçi ve Tahran Büyükelçisi Hayrullah Bey'in oğlu. Kısa süre
Rumelihisar Rüşdiyesi�ne devam etti. Yanyalı Tahsin Hoca ile Edremitli
Bahaeddin Efendi'den özel dersler aldı. 1862�de 10 yaşındayken ağabeyi
ile birlikte Paris�e babasının yanına gitti. Bir süre Paris'te eğitim
gördükten sonra 1864'te İstanbul'a döndü. Yaşının küçüklüğüne rağmen
Bab-ı Ali�de tercüme odasına katip olarak girdi. Bir yıl sonra Tahran
Büyükelçiliği�ne atanan babasıyla birlikte İran�a gitti. Farsça
öğrendi. Babasının 1867�de ölümü üzerine İstanbul�a döndü. Maliye
Mühimme Kalemi�ne girdi. Şûra-yı Devlet ve Sadaret kalemleri'nde
çalıştı. 1871'de Fatma Hanım'la evlendi.1876'da Paris Büyükelçiliği
İkinci Katipliği'ne atandı. 1878'de görevden alındı, iki yıl açıkta
kaldı. 1881'de Gürcistan'da Poti, 1882'de Yunanistan'da Golos
konsolosluklarına, 1883'te Bombay Başkonsolosluğu'na atandı. Bombay'dan
gemiyle İstanbul'a dönerken uğradıkları Beyrut'ta eşi Fatma Hanım'ı
kaybetti. Bu ölümün sarsıntısıyla ünlü şiiri "Makber"i
yazdı. 1886'da Londra Büyükelçiliği Başkatipliği görevine getirildi.
Londra'da Bayan Nelly ile evlendi. 1895'te Lahey'e elçi olarak
gönderildi. Bir yıl sonra Brüksel elçiliğine getirildi. Nelly'nin
1911'de ölmesinden sonra İstanbul'da Cemile Hanım ile evlendi. Bu
evlilik 20 gün sürdü. 1912'da Belçika asıllı Lüsyen Hanım'la evlendi.
Aynı yıl görevden alınınca İstanbul'a döndü. Meclis-i Âyan üyeliğine
getirildi. İstanbul'un 1920'de işgal edilmmesi üzerine Viyana'ya gitti.
Sıkıntı içinde yaşadı. Ankara Hükümeti yurda dönmesini sağladı.
Cumhuriyet'in kuruluşundan sonra kendisine maaş bağlandı. İstanbul
Maçka Palas'ta bir daire verildi. 1928�de İstanbul Milletvekili seçildi
ve ölünceye kadar milletvekili olarak kaldı. 12 Nisan 1937�de
İstanbul�da öldü. Mezarı Zincirlikuyu�da.
Şiire 1870'lerde başladı. Ebüzziya Tevfik, Recaizade Mahmut Ekrem, Samipaşazade Sezai, Namık Kemal gibi Tanzimat döneminin yeni edebiyatçıları arasında yer aldı. Yurtdışı görevleri nedeniyle Batı edebiyatçılarını yakından tanıdı, onların etkisinde kaldı. Divan edebiyatı nazım birimlerinin dışına çıkmayı denedi. Dize ve uyak düzeninde değişiklikler yaptı. Divan şiiri
konularının dışına çıkmayı denedi. Şiirlerine günlük yaşamı, doğa ve
insan ilişkilerini konu aldı. Lirik, epik ve felsefi şiirler yazdı.
Manzum tiyatro
oyunları da kaleme aldı. Ancak bunlar sahnelenmekten çok okunması
amacıyla yazılmış oyunlardı. Yaşadığı dönemde Türk edebiyatının en
büyük şairi sayıldı ve "Şair-i Âzam" ya da "Dahi-i Âzam" unvanı verildi.
2Ocak 1852�de İstanbul�da doğdu. Hekimbaşı Abdülhak Molla'nın torunu,
tanınmış tarihçi ve Tahran Büyükelçisi Hayrullah Bey'in oğlu. Kısa süre
Rumelihisar Rüşdiyesi�ne devam etti. Yanyalı Tahsin Hoca ile Edremitli
Bahaeddin Efendi'den özel dersler aldı. 1862�de 10 yaşındayken ağabeyi
ile birlikte Paris�e babasının yanına gitti. Bir süre Paris'te eğitim
gördükten sonra 1864'te İstanbul'a döndü. Yaşının küçüklüğüne rağmen
Bab-ı Ali�de tercüme odasına katip olarak girdi. Bir yıl sonra Tahran
Büyükelçiliği�ne atanan babasıyla birlikte İran�a gitti. Farsça
öğrendi. Babasının 1867�de ölümü üzerine İstanbul�a döndü. Maliye
Mühimme Kalemi�ne girdi. Şûra-yı Devlet ve Sadaret kalemleri'nde
çalıştı. 1871'de Fatma Hanım'la evlendi.1876'da Paris Büyükelçiliği
İkinci Katipliği'ne atandı. 1878'de görevden alındı, iki yıl açıkta
kaldı. 1881'de Gürcistan'da Poti, 1882'de Yunanistan'da Golos
konsolosluklarına, 1883'te Bombay Başkonsolosluğu'na atandı. Bombay'dan
gemiyle İstanbul'a dönerken uğradıkları Beyrut'ta eşi Fatma Hanım'ı
kaybetti. Bu ölümün sarsıntısıyla ünlü şiiri "Makber"i
yazdı. 1886'da Londra Büyükelçiliği Başkatipliği görevine getirildi.
Londra'da Bayan Nelly ile evlendi. 1895'te Lahey'e elçi olarak
gönderildi. Bir yıl sonra Brüksel elçiliğine getirildi. Nelly'nin
1911'de ölmesinden sonra İstanbul'da Cemile Hanım ile evlendi. Bu
evlilik 20 gün sürdü. 1912'da Belçika asıllı Lüsyen Hanım'la evlendi.
Aynı yıl görevden alınınca İstanbul'a döndü. Meclis-i Âyan üyeliğine
getirildi. İstanbul'un 1920'de işgal edilmmesi üzerine Viyana'ya gitti.
Sıkıntı içinde yaşadı. Ankara Hükümeti yurda dönmesini sağladı.
Cumhuriyet'in kuruluşundan sonra kendisine maaş bağlandı. İstanbul
Maçka Palas'ta bir daire verildi. 1928�de İstanbul Milletvekili seçildi
ve ölünceye kadar milletvekili olarak kaldı. 12 Nisan 1937�de
İstanbul�da öldü. Mezarı Zincirlikuyu�da.
Şiire 1870'lerde başladı. Ebüzziya Tevfik, Recaizade Mahmut Ekrem, Samipaşazade Sezai, Namık Kemal gibi Tanzimat döneminin yeni edebiyatçıları arasında yer aldı. Yurtdışı görevleri nedeniyle Batı edebiyatçılarını yakından tanıdı, onların etkisinde kaldı. Divan edebiyatı nazım birimlerinin dışına çıkmayı denedi. Dize ve uyak düzeninde değişiklikler yaptı. Divan şiiri
konularının dışına çıkmayı denedi. Şiirlerine günlük yaşamı, doğa ve
insan ilişkilerini konu aldı. Lirik, epik ve felsefi şiirler yazdı.
Manzum tiyatro
oyunları da kaleme aldı. Ancak bunlar sahnelenmekten çok okunması
amacıyla yazılmış oyunlardı. Yaşadığı dönemde Türk edebiyatının en
büyük şairi sayıldı ve "Şair-i Âzam" ya da "Dahi-i Âzam" unvanı verildi.
